صندوقهای سرمایه گذاری نهادهای مالی هستند که مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس اخذ نموده و عمدتاً توسط شرکت‌های کارگزاری تأسیس می‌شوند. این صندوق‌ها تحت مدیریت افراد متخصص در بازار سرمایه فعالیت کرده، وجوه حاصل از فروش واحدهای سرمایه‌گذاری به عموم مردم را در سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌نمایند و از این طریق امکان کسب بازدهی مناسب و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار خریدوفروش سهام را فراهم می‌نمایند.
در این مقاله صندوق های سرمایه گذاری را بررسی خواهیم کرد.
انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری از نظر ترکیب دارایی‌ها:
صندوقهای سرمایه‌گذاری با توجه به نحوه سرمایه‌گذاری و ترکیب دارایی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که عبارتند از صندوقهای مشترک، درآمد ثابت، سهامی، مختلط، قابل معامله در بورس و صندوق طلا.
۱- صندوق سرمایه گذاری مشترک
در صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک، آورده سرمایه‌گذاران جمع‌آوری و در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌شود. دارایی این صندوق‌ها در انواع اوراق بهادار مانند سهام و اوراق با درآمد ثابت و … سرمایه‌گذاری می‌شود. با افزایش قیمت سهام موجود در پرتفوی صندوق، قیمت واحدها افزایش می‌یابد و به این ترتیب سود سرمایه‌گذاری حاصل می‌شود.
۲- صندوق درآمد ثابت
در صندوقهای سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، غالب دارایی‌های موجود در قالب سپرده‌های بانکی، گواهی سپرده بانکی اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌شوند و معمولا سود حاصل شده این صندوق‌ها در مقاطع یک‌ماهه، سه‌ماهه و شش‌ماهه بین سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.
۳- صندوق سهامی
ترکیب غالب دارایی صندوقهای سرمایه گذاری سهامی، سهام شرکت‌های در بورس است. به همین دلیل ریسک سرمایه‌گذاری در آنها بالاست و متقابلا به نسبت صندوقهای دیگر بازدهی بالاتری نیز ارائه می‌کنند.
۴- صندوق سرمایه گذاری مختلط
صندوقهای سرمایه گذاری مختلط نیز ترکیب دارایی بینابین دارند. یعنی حدودا نیمی از دارایی موجود در پرتفوی یک صندوق مختلط، سهام و نیمی دیگر سپرده بانکی و اوراق با درآمد ثابت است. این صندوق‌ها مناسب افرادی است که روحیه ریسک‌پذیری متوسطی دارند.
۵- صندوق طلا
صندوقهای طلا نیز یکی از ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است که در آن با خرید واحدهای طلا می‌توان در این کالای ارزشمند سرمایه‌گذاری کرد و متناسب با رشد طلا، شاهد افزایش سرمایه خود بود.
۶- صندوق قابل معامله در بورس
صندوقهای قابل معامله در بورس یا ETF به صندوق‌هایی اطلاق می‌شود که در ساعات معاملات بازار قابلیت خرید و فروش دارند. برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها کافی است کد بورسی داشته باشید و با ورود به سامانه معاملاتی خود و جست‌و‌جوی نماد مورد نظر، واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کنید.
برای سرمایه‌گذاری در صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال، لازم است از طریق سامانه اختصاصی صندوق یا مراجعه حضوری به شعب اقدام کنید.
در کدام صندوق سرمایه گذاری کنیم؟
برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها، در ابتدا باید شناختی نسبت به روحیات خود داشته باشید. به عنوان مثال افرادی که روحیه ریسک‌پذیری بالایی دارند و به دنبال بازده بالا نیز هستند بهتر است در صندوقهای سهامی سرمایه‌گذاری کنند. در مقابل سرمایه‌گذاری در صندوقهای درآمد ثابت مناسب افرادی است که روحیه ریسک‌پذیری کمی دارند. همچنین صندوقهای درآمد ثابت گرینه مناسبی برای افرادی است که به دنبال دریافت سودی بیشتر از سود بانکی هستند.
همان‌طور که در تعریف صندوقهای مختلط گفتیم این صندوق‌ها مناسب افرادی است که از روحیه ریسک‌پذیری متوسطی برخوردارند. صندوقهای طلا نیز مناسب تمامی کسانی است که می‌خواهند در بازار طلا سرمایه‌گذاری کنند و از سود این بازار بهره ببرند و ارزش سرمایه‌شان را در مقابل تورم حفظ کنند.
چگونه در صندوق ها سرمایه گذاری کنیم؟
هنگامی که شما در صندوقی سرمایه گذاری می‌کنید در واقع اقدام به خرید واحدهای سرمایه گذاری صندوق مورد نظرتان می‌کنید. به عمل خرید واحدهای سرمایه گذاری در یک صندوق سرمایه گذاری، «صدور» و به عمل فروش واحدها «ابطال» گفته می‌شود. قیمت صدور و ابطال واحدها در صندوقهای سرمایه گذاری بر مبنای ارزش خالص هر واحد سرمایه گذاری یا NAV آن محاسبه می‌شود.
صندوق‌ها از لحاط نحوه سرمایه‌گذاری به دو دسته ۱- صندوقهای قابل معامله در بورس و ۲- صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطالی تقسیم‌بندی می‌شوند.
چگونه صندوق هارا بخریم؟
برای شروع معاملات در صندوقهای مبتنی بر صدور و ابطال لازم است در ابتدا به وب سایت صندوق مورد نظر خود مراجعه کنید و درباره نحوه خرید، فروش و میزان بازدهی آن اطلاعات لازم را به دست آورید. سپس با مراجعه حضوری به نمایندگی‌ها و شعب صندوق و طی کردن مراحل احراز هویت اقدام به صدور یا ابطال واحدهای خود کنید.
نحوه سرمایه گذاری در صندوقهای قابل معامله در بورس یا همان صندوقهای ETF متفاوت است. همان طور که از نام این صندوق‌ها پیداست، واحدهای ETF را می‌توان مانند سهام شرکت‌های بورسی و در ساعات معاملات در بازار خرید و فروش کرد. برای این کار داشتن کد بورسی الزامی است. در ساعات معاملات بازار سرمایه و با جست و جوی نماد صندوق مورد نظر خود می‌توانید به هر میزان که تمایل دارید واحدهای صندوق دلخواه خود را بخرید و هر زمان که مایل بودید و به همین شیوه آنها را بفروشید.
عملکرد صندوق های سرمایه گذاری
یکی از نکاتی که هنگام انتخاب صندوق سرمایه گذاری باید به آن توجه کنیم، عملکرد صندوق های سرمایه گذاری در طی ماه‌ها و سال‌های قبل است. با بررسی عملکرد صندوق ها می‌توان صندوقی را انتخاب کرد که بازده بیشتری را نصیب ما کند.
در برخی از سایت‌های خبری و بورسی عملکرد صندوق ها به صورت ماهانه یا فصلی گزارش می‌شوند. البته در سایت مختص به صندوق ها نیز این گزارش‌ها وجود دارند اما مرجع اصلی و عمومی برای بررسی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری، سایت شرکت فناوری مدیریت بورس تهران با نام «www.fipiran.com» است.
در این سایت، اطلاعات مختلفی در رابطه با صندوق های سرمایه گذاری و عملکرد گذشته آنها وجود دارد که شامل اطلاعات مفیدی راجع به عملکرد صندوق های مختلف در بازه‌های زمانی متفاوت است.
نکته‌ای که در مقایسه عملکرد صندوق های سرمایه گذاری بهتر است به آن توجه کنیم این است که حباب منفی در یک مقطع زمانی کوتاه، لزوما نشان‌دهنده صندوق سرمایه گذاری بهتر نیست. بلکه لازم است به سابقه صندوق ها و عملکرد بازارگردان آنها در طول زمان نیز توجه کنیم.
۱۶ فروردین ۱۴۰۱
